Garanti mektubunda taraflar

Garanti Mektubunda Taraflar.

TEMİNAT MEKTUPLARININ TARAFLARI

a) Garanti Veren (Banka)

Banka teminat mektuplarında banka, garanti veren taraftır. Banka, temsili yetkili personelinin imzalarını taşıyan teminat mektuplarından sorumludur.

b) Garanti Alan (Muhatap)

Banka teminat mektubunda diğer taraf ise muhataptır. Banka, lehtar ile kredi ilişkisi çerçevesinde ve lehtarın isteği üzerine muhataba hitaben bir teminat mektubu düzenlenir. Teminat mektubu düzenlenmeden önce, banka ile muhatap arasında bir hukuksal ilişki yoktur. Düzenlediği teminat mektubu ile garantör (banka), lehtar ile muhatap arasındaki sözleşme çerçevesinde lehtarın yükümlülüklerini yerine getireceğini garanti eder. Uygulamada, bankalarca düzenlenen teminat mektupları lehtara teslim edilmekte ve bunlar tarafından muhataba verilmektedir.

c) Eylemi Garanti Edilen (Lehtar)

Bankaca, teminat mektubunda eylemi muhataba karşı garanti edilen, gerçek veya tüzel kişidir. Aslında lehdar, garanti sözleşmesi sayılan teminat mektubunun tarafından değildir. Teminat mektubunun tarafları garanti veren banka ile garanti alan muhataptan ibarettir. lehdar ile muhatap arasındaki sözleşme ilişkisi bankayı ilgilendirmemekte, banka, teminat mektubu vermekte, asıl borçtan bağımsız olarak bir yüklenim altına girmektedir. Diğer yandan banka, teminat mektubunu lehdarın isteği / talimatı üzerine vermektedir. Teminat mektubu ile garanti edilen riskin doğup doğmaması ve kapsamı da lehdar ile muhatap arasındaki sözleşme ilişkisine yakından bağlıdır. Lehdar aynı zamanda bankaya teminat veren ve tazmin halinde bankanın başvuracağı, yani kredi ilişkisi kurduğu kişidir. Bankalar Kanunu'nun 44. maddesinin son fıkrasında, belirtilen istisnalar dışında kredilerin ancak açıldıkları kişilere kullandırılabileceği öngörülmektedir. Buna göre, bir teminat mektubu verilebilmesi için lehdarın kredilendirilmesi, başvuru olanağının sağlanması açısından da Kredi Genel Sözleşmesi düzenlenmesi ve varsa diğer teminatların alınması gerekmektedir. Özel hükümler taşıyan bir teminat mektubunun verilmesi söz konusu ise, ister kontrgaranti ister başka bir teminat karşılığında verilsin, verilecek teminat mektubu metni, müşteri teminatına eklenmeli veya teminat mektubu metnine müşteri imzası alınmalıdır. Diğer yandan, lehdar ile kontrgaran her zaman aynı olmayabilir. 44. madde, belli koşullarda yabancı bankaların kontrgarantileri karşılığında veya yurtdışı müteahhitlik hizmetleri için adına kredi açılanlar dışındaki üçüncü kişiler lehine teminat mektubu verilmesine olanak tanımaktadır. Bankanın bu durumda, kontrgarantiye dayanan lehdara başvuru hakkından söz edilemez. Teminat mektubunun tazmininde çeşitli nedenlerle kontrgarana başvuru olanağının olmadığı hallerde bu durum bankanın alacağını tahsil edememesi sonucunu doğurabilir. Yabancı banka kontrgarantisinde, kontrgarantide belirtilenden daha fazla yükümlülük altına girilmiş olması, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri için başkasının riskinden verilen teminat mektuplarında kontrgarandan teminat alınmamış olması, bu nedenler arasında sayılabilir. Birden çok lehdarı bulunan teminat mektubu verilmesi de olanaklıdır. Örneğin adi ortaklıklarda durum böyledir. Adi ortaklığın tüzel kişiliği bulunmadığı için alınacak kontrgarantiye bütün adi ortakların müşterek ve müteselsil borçlu sıfatıyla imzasının alınması ve bu hususun belirtilmesi gerekir. Aynı şekilde kredi tahsisi sırasında bütün ortaklara, birlikte kredi tahsis edilmesi ve paylarına düşen teminat mektubu tutarları kadar hesaplarına risk kaydedilmesi gerekir. Birden çok lehdarı bulunan teminat mektuplarında lehdarlardan birinin yükünü yerine getirmediğinin muhatap tarafından bildirilmesi tazmin için yeterlidir. Adi ortaklıkta, ortaklığın yükümlülüğünü yerine getirmediği bildirilecektir.

d) Kontrgaranti Veren (Kontrgaran)

Teminat mektubunun tanzimi halinde, bankanın tazmin edilen tutarı geri almak için başvurabileceği, kontrgaranti veren, lehtara kefil olan veya lehdara kullandırılan kredinin teminatı olarak taşınır veya taşınmaz malları rehin veren gerçek veya tüzel kişilere kontrgaran denmektedir. Sadece lehdar (kredili müşteri) kontrgaran olabileceği gibi, lehdarla birlikte veya lehdarın dışında üçüncü kişiler de kontrgaran olabilmektedir. Kontrgarantinin yurtdışındaki bir bankadan gelmesi de olanaklıdır. Yabancı bir banka gönderdiği kontrgaranti karşılığında bir teminat mektubu düzenlenmesini isteyebileceği gibi bankaca kullandırılan bir krediyi de garanti edebilir. Birinci durumda kontrgaranti ve ikinci durumda da garanti (teminat mektubu) ilişkisi söz konusudur. Yabancı bankanın sıfatı da buna göre kontrgaran veya garantör olur.